Wieteke Heldens

‘Wie moet vechten voor zijn of haar gezondheid ervaart het leven intenser’ schrijft de Nederlandse kunstcriticus Felix Villanueva over Wieteke Heldens. En – zo vervolgt hij: ‘Het maken van kunst is een innerlijke noodzaak om haar fysieke en psychische ontregeling te lijf te gaan.

In de muziek blijft men strak in de ritmiek door het dwingend getik van de metronoom. Ook in het leven gebieden codes, afspraken en verwachtingen de manier waarop we denken en ons gedragen. We slagen er echter niet altijd in om de onverbiddelijkheid van de opgelegde maat aan te houden zodat orde soms uitmondt in chaos. Wieteke Heldens herinnert enigszins aan de filmische verwerking: ‘A beautifull mind’ over de wiskundige John Nash en hoe we grip proberen te krijgen op de complexiteit van het bestaan. In de kier tussen de werkelijkheid en het leven dat we allemaal dromen, ligt voor haar de kunst.

Ondanks de ogenschijnlijke abstractie, sluiten haar schilderijen merkwaardig genoeg aan bij het genre van het (zelf)portret. In dit geval draait het niet om de uiterlijke gelijkenis, verre van zelfs, maar over karakter en gewoonten die ons als persoon typeren. Heldens beschrijft hoe haar geest functioneert en op welke manier dit vervolgens haar (plastische) handelingen bepaalt. Het is een poging om de realiteit te ontcijferen en er samenhang en betekenis in terug te vinden. Het tellen en wegen an sich zijn niet zo belangrijk, wél het afwegen: het nemen van beslissingen. Hierin vertoont ze een parallel met componist John Cage die tot keuzes kwam via de ‘I Ching’ of het oude Chinese ‘Boek der veranderingen’. Eenvoudig gesteld was het de dobbelsteen die zijn lot bepaalde. Ook bij Heldens leiden beslissingen tot regels die ze nauwgezet volgt en uitbouwt tot een eigen systematiek.

Haar portretten functioneren als een landkaart - een representatie van de werkelijkheid waar een legende aan toegevoegd ter ontcijfering. ‘The Legend’ is de titel van de schilderijenreeks die Wieteke Heldens tentoonstelde in Coup de Ville. De aanvangssituatie bestond uit alle plastisch materiaal dat ze op een gegeven moment op een bepaalde plek ter beschikking had. Naargelang de situatie, verbruikte ze alle potloden, stiften of verf tot het laatste restje op. De predestinatie van het materiaal is dat het allemaal verorberd zal worden. Elke vlek wordt genummerd en zit gerangschikt in een overzichtelijk geheel dat de wanorde heeft beteugeld.

‍