Catriona Leahy

De voor het oog vaak onzichtbare effecten van tijd en maatschappelijke evoluties op schijnbaar stabiele, duurzame structuren sijpelen voortdurend het oeuvre van Catriona Leahy binnen. Met fragiele materialen en grafische technieken vertaalt ze de ambivalentie tussen (fysieke) stabiliteit en (semantische) veranderlijkheid naar intrigerende kunstwerken, waarin de wispelturige aard van geschiedenis en geheugen gefixeerd wordt.

Toen ze uitgenodigd werd om deel te nemen aan deze editie van Coup de Ville was het voor Leahy van bij aanvang duidelijk dat het stedenbouwkundig verleden en heden van Sint-Niklaas centraal zouden staan. Na de stad eerst zelf verkend te hebben, stootte ze tijdens een online zoektocht op oude beelden van de Grote Markt, met daarop een kiosk die ze zich niet kon herinneren. Het bouwwerk bestond nog, niet langer op zijn oorspronkelijke plek, wél in het stadspark. De gietijzeren constructie in eclectische stijl uit 1859 was gebouwd voor muziekoptredens. In een veranderende maatschappij verloor de kiosk gaandeweg haar maatschappelijke functie.

Het bouwwerk werd afgebroken voor de aanleg van een nieuw busstation en belandde van 1966 tot 1984 in een opslagruimte. Daarna werd het in het stadpark terug opgebouwd, als eenzame getuige van wat ooit was. Deze kiosk en haar geschiedenis spelen de hoofdrol in twee van de drie kunstwerken die Leahy voor Coup de Ville ontwikkelde.

Aesthetics of Disappearance, een titel verwijzend naar het gelijkaardige filosofische werk van Paul Virillo uit 1980, bestaat uit dunne, fragiele vellen Japans papier voorzien van lagen zwarte inkt op oliebasis. Tijdens het traditionele, tijdrovende en kwetsbare maakproces met de etspers gaf Leahy het papier laag op laag diepte en zwaarte. In de afwisseling tussen mat en glanzend, tussen scherpte en onscherpte zijn de contouren van een groot volume – de kiosk – te ontwaren. De speling van het licht is fundamenteel voor de leesbaarheid ervan. De muur van papier (2m80 op 1m75) toont de kiosk als een soort fata morgana, of beter een spookbeeld uit het verleden.

Op zoek naar het verleden van de kiosk duikelde Leahy online een oude foto van het bouwwerk op. Onopzettelijk toont de foto de maakbaarheid van de kiosk, als een soort filmdecor, of blokkendoos. Ook bij deze verwerking gebruikt Leahy Japans papier, dat de kwetsbaarheid, maakbaarheid en zelfs vervangbaarheid van de kiosk – en in uitbreiding cultureel erfgoed in het algemeen – op de voorgrond plaatst. Vandaar haar titel: Social deconstruction.

Ten slotte is er Sedimentation, een videoprojectie. We zien een afbeelding van het stadhuis op de Grote Markt, gedrukt op papier. Het losse vel zuigt zichzelf langzaam vol water. De inkt vervloeit, het beeld vervaagt. Een schimgestalte van wat ooit was, blijft achter. Zo legt Leahy in elk van haar werken de wisselende veranderingen in de fysieke en mentale identiteit van de wereld bloot.

‍