WATER-loop Bovenlokaal onderzoeksproject

Water en ritueel

'Bath'

Diva Eurudike De Beul en danseres Yi-Chun Liu (beiden van het gezelschap Peeping Tom) ontwikkelden een nieuw stuk: ‘Bath’ rond water en ritueel. Zich wassen of gewassen worden is een act van on-doen, ontdoen, ontleren en het laten gaan van codes. Door zich tijdens het wassen en het gewassen worden te focussen op de toon van de stem, eerder dan op de betekenis van de woorden, zochten zangeres/klankkunstenaar Eurudike De Beul en danseres Yi-Chun Liu connectie op een bovenpersoonlijk, universeel niveau met water als verbindend element.

Wat ontstaat er aan klanken en herinneringen op het moment dat iemand gewassen wordt? Ouderen, baby's, zieken, stervenden… alle stemmen zijn evenwaardig. Op basis van de geluidsopnames werd een soundscape ontwikkeld die het vertrekpunt vormde voor een fysieke audio performance.

Het onderzoek verliep in twee fases:

• Fase 1: onderzoek naar de participatiemogelijkheden en het ontwikkelen van audio -en bewegingsmateriaal op basis van washandelingen tussen geboorte en dood.
• Fase 2: scenografisch onderzoek naar infinity rooms met de Japanse film van Yōjirō Takita Departures (2008) als inspiratiebron

Trio Escalada, olv Jenna Vergeynst

'Ear to the Sea’

De WARP-residentie was een plek met ruimte voor onderzoek en reflectie voor Trio Escalada in het kader van het project ‘WATER-loop’.

Jacques Cousteau presenteerde de eerste onderwaterbeelden van oceanische dieptes in een film uit 1956 als "Le monde du silence". How wrong he was! Intussen weten we dat de onderwaterwereld een rijkdom aan geluiden kent. Vissen praten al trommelend, grommend, snerpend en krakend. Ook de mens gaat niet geruisloos aan de zee voorbij, vaak met geluiden die de natuurlijke soundscape overstemmen en het gedrag van dieren aanzienlijk kunnen beïnvloeden. In deze muziektheatervoorstelling kregen de verstomde stemmen onder water weer een stem.

Koen Broucke

'The Barbierbeek and Molenbeek'

Wat doet of kan hij niet, die Koen Broucke? Hij tekent, schildert, schrijft, is nagenoeg een pianovirtuoos, wandelt en het liefst zou hij dat nog allemaal tegelijk willen doen. Misschien is Koen wel een ‘simultaneïst’ – een nieuwe vorm van kunstenaarschap? Alleszins wandelde hij in december vooral in de regio. Koen flaneerde en hield houd langs beken en wassende waterloopjes om deze te  aquarelleren. Over een gelijkaardige tocht schreef hij zelf het volgende:

Er waren de visuele en auditieve waarnemingen, maar vooral de tactiele ervaring,

bijvoorbeeld van de bodem waarover ik me begaf. Vanmorgen was het van groot belang om goed in evenwicht te blijven

en aandachtig het verschil af te tasten tussen de spekgladde rots en de zacht verende herfstblaren…

Na een eerste verkenning in december keerde hij in januari 2023 terug, waarbij je de kans kreeg om hem te vergezellen op een van zijn landelijke pelgrimages: al wandelend, neuriënd en schilderend.

Arthur Van de Velde

'Een boot op het droge, een gevaarte dat niet varen kan'

"Huil als je mij ziet." Dat valt te lezen op een hongersteen in de rivier de Elbe. De boodschap is een waarschuwing uit het verleden: ontzettend lage rivierstanden waren vroeger vaak een voorteken van misoogsten en honger.

Ook in de scheepvaart kan een laag waterpeil een belemmering vormen voor binnenschippers en tijden van nood betekenen. Hongerstenen zijn vaak gemarkeerd met data of inscripties om een laagwaterstand te herdenken, in tegenstelling tot hoogwatermerken, die pieken in het hoogwater registreren.

Velt Waasland

'Lezing over een wadi in eigen tuin'

Klimaatverandering zorgt voor een ongelijke spreiding van regen. Langdurige droogte en intense regenbuien komen vaker voor - met watertekorten en overstromingen tot gevolg. Tegelijkertijd is er zoveel verharding waardoor regenwater niet in de bodem kan indringen. Dit heeft negatieve gevolgen voor de natuur, landbouw en ons eigen drinkwater.

De meest bekende oplossing is een regenwaterput die je aansluit aan het toilet en de wasmachine. Maar wist je dat je ook in je tuin water langer kan vasthouden? Bijvoorbeeld door (meer) bomen en struiken in je tuin te zetten of water te laten infiltreren in een wadi of poel.

Bren Heymans

'Vochtwinning bij WARP en het Adat waterproject'

In het kader van het project 'WATER-loop' realiseerde kunstenaar Bren Heymans met plantendeskundige Steve Annaert een kunstwerk dat inspeelde op de problematiek van droogte en de nood aan vocht.

Bren startte in 2004 het nog steeds lopend participatief traject 'Adat' op in Indonesië. Op het eiland Savu is er een tergende waterschaarste waardoor alles wegkwijnt in onvruchtbaarheid. Met een soort van tentconstructie wordt er hier water ontzilt zodat er een irrigatiesysteem ontstaat om groenten te kweken.

Op de tuinmuur van WARP bevestigden Bren en Steve halve bollen in kunststof, kleine universums waarin planten gecultiveerd worden: bergtijm, lavendelsoorten, hibiscus, dwergvlinderstruiken, rozemarijn. Overwegend mediterrane soorten, of inwijkelingen en overlevers die de (huidige) extreme weersomstandigheden kunnen trotseren. Er werd gekozen voor een blauw-paars kleurenpallet en aroma's die bijen, vlinders én mensen aantrekken. De vorming van mos is een neveneffect van de bewatering en beschermt de wortels van de planten.

In de brede zin onderzocht Bren Heymans ook de waterhuishouding van WARP en tijdens de loop van de tentoonstelling ‘Plussing’ voerde hij - in de geest van het Indonesische 'Adat'-project, verschillende experimenten uit rond vochtwinning en onze omgang met water.  

Boerderij Heirbaut Velle

‘Hoe wij kringlopen sluiten’

De dag van vandaag draait boeren om meer dan louter voedselproductie. Gelet op de toenemende klimaatveranderingen wordt er steeds vaker verwacht dat ook de landbouw een bijdrage levert inzake de klimaatmitigatie. Voor sommige van hen is het dan ook een hoofdbekommernis geworden om een rendabel landbouwbedrijf uit te baten met een beperkte milieu-impact en dit  vaak aan de hand van creatieve oplossingen. Het kweken van voedsel in water met algen is daar een voorbeeld van. Je zou kunnen stellen dat de landbouwer een ‘water-bouwer’ wordt.

De stap zetten naar circulaire landbouw was voor de familie Heirbaut dan ook een logische keuze. Bij circulaire landbouw of kringloop-boeren draait alles rond het principe dat alle biomassa optimaal gebruikt wordt. De reststromen van de ene keten zijn de grondstoffen voor een andere keten. Hierbij is het essentieel dierlijke en plantaardige productie aan elkaar te knopen en een balans te vinden tussen beide zodat de kringloop gesloten kan worden.

Bij boerderij Heirbaut denken ze mee met de veranderende toekomst. Om niks verloren te laten gaan zijn ze gestart met een ‘algen-farm’.  De CO2 die vrijkomt bij de productie van onze groene stroom wordt opgevangen, gezuiverd en vervolgens aangewend als medium voor de algenteelt. Zodra de algen voldoende gegroeid zijn, worden ze volautomatisch geoogst. De verse algenmassa met ontsloten celwanden vindt dan zijn weg naar de verwerkingsindustrie. Zo zijn algen breed inzetbaar in een scala aan producten. Om zonder kunstmest aan de stikstofbehoefte van algen te voldoen onderzoekt men de mogelijkheden van grassap. Sommige algensoorten groeien zelfs veel sneller als je ze met grassap voedt.

Er wordt volop geïnvesteerd en  geëxperimenteerd met de toepassingsmogelijkheden van deze algen.  In deze reportage van TV Oost kan je hierover alvast meer te weten komen.

Onderzoeksresidenties

'Ruimte voor onderzoek en reflectie'

Het lijkt allemaal veraf, maar tot maart was het niet mogelijk om residenties door te laten gaan wegens de virulentie van de pandemie. Een aantal onderzoeken met gasten uit het buitenland dienden uitgesteld te worden. En enkele residenties zijn wel door kunnen gaan.

Marie Farrington (Ierland), Gabriela Acha (Nederland), Cecilia Bullo (Ierland), Ann Vanderlinden, Jonas Vansteenkiste

In het kader van 'onderzoek' was Fien Straetmans te gast bij WARP om als stagiaire mee aan de slag te gaan met Project 'WATER-loop'

Kasteel Cortewalle 2023

'WATER-loop'

In 'WATER-loop' werd de schoonheid van het landschap en de verbeelding van de ruimte toegespitst op een van de uitdagingen van vandaag en morgen: WATER. Wie heeft nooit gemord bij een druppelende kraan, een auto gewassen, de tuin besproeid of zich zorgen gemaakt over de droogte? Regendruppel, beek, rivier of overstromingsgebied! In dit artistiek project vestigden we de aandacht op de uitdagende functie van water in de huidige samenleving. Kasteel Cortewalle was als waterburcht een ideale plek voor een tentoonstelling, workshops en lezingen binnen dit project.

Door menselijke ingrepen komt de kwaliteit en kwantiteit in gedrang. Om de kwaliteit van het oppervlaktewater te evalueren werden monitoringsprogramma’s opgestart. De dienst Milieubescherming Beveren volgt op verschillende punten de waterkwaliteit van het oppervlaktewater. Daarnaast volgt de gemeente ook de waterkwaliteit op van de dokkeninfrastructuur. Het meetnet is uitgebouwd tot 9 staalnamepunten. Het doel van dit meetnet is de impact van de industriële activiteiten op de waterkwaliteit na te gaan.  

Naast de monitoring van het oppervlaktewater stimuleert de gemeente ook het opvangen van hemelwater door particulieren. Zo kunnen inwoners gratis stalen laten nemen van bijvoorbeeld hun putwater om de kwaliteit na te gaan.

Kunstenaars, participanten en partners ''WATER-loop':

Floris Boccanegra / Koen Broucke / Joost Colpaert / Vanessa Daws / Trui Demarcke / Kris Heirbaut Hoeveproducten / Bren Heymans / Milieudienst gemeente Beveren / Tineke Van Der Eecken / Anne Van Outryve / Velt vzw / CC Beveren / Natuurpunt / VITO / VLAKWA / …

‍